گسترش مراکز سانسور به شهرستانها

حمیدرضا قبادی، مشاور اجرایی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد هدف ایجاد این ادارات را "تسریع کار اهالی قلم، ناشران و کاستن از مشکلات آنها و بهبود کلی روند صدور مجوز نشر" عنوان کرد. به گفته آقای قبادی قم، کرمان، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی و اصفهان، 5 استانی هستند که صاحب اداره کتاب شده اند.این مقام مسئول اشاره ای به دلایل و چگونگی انتخاب این شهرستانها نکرد.آقای قبادی گفت مدیران این ادارات دبیران هیات نظارت بر اجرا ضوابط نشر هستند اما اعلام اسامی آنها را به همایشی که در پایان آذر ماه برگزار می شود موکول کرد.

این همایش قرار است برای "اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه ضوابط نشر کتاب در راستای سیاست های دولت برای تسریع در کار مردم و بهبود روند مجوز نشر" برگزار شود.

این مقام مسئول در وزارت ارشاد هدف از برگزاری این همایش را "ایجاد هماهنگی برای اجراء مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه ضوابط نشر کتاب" عنوان کرد و افزود: همایش "هیئتهای نظارت بر اجراء ضوابط نشر کتاب" در راستای سیاستهای دولت برای تسریع در کار مردم و نیز برنامه وزیر جدید ارشاد در جهت بهبود روند صدور مجوز نشر برگزار میشود.

مسئولیت صدور مجوز برای کتابهایی که منتشر می شوند بر عهده اداره کتاب است و این اداره تا کنون تنها در تهران فعالیت می کرد.

صادق سمیعی، یکی از مدیران انتشارات کتابسرا در تهران به بی بی سی فارسی گفت به نظر می رسد علت ایجاد این ادارات در شهرستانها برای کاهش فشار بر اداره کتاب تهران باشد.

آقای سمیعی معتقد است محدودیت کار ناشران به این ترتیب کاهش پیدا می کند چون ناشران شهرستانها دیگر نیازی ندارند برای انجام امور اداری مربوط به انتشار کتاب هایشان به تهران رفت و آمد کنند.

این دست اندر کار امور نشر در ایران درباره دلایل انتخاب این شهرستانها گفت، اساس این انتخاب معلوم نیست چون به عنوان مثال درست است که تعداد کتاب هایی که در قم منتشر می شود زیاد است اما استان کرمان استانی نیست که آمار بالایی در انتشار کتاب داشته باشد.

به نظر صادق سمیعی این اقدام بر نحوه ممیزی کتاب ها تاثیری نخواهد داشت.

بر اساس آخرین آمار رسمی، هفته گذشته در ایران، 1725 عنوان کتاب منتشر شده که از این تعداد، 1468 عنوان در تهران و 257 عنوان در شهرستانها چاپ شده است.

این در حالیست که علی امینی، کارشناس مسایل فرهنگی مقیم آلمان می گوید، این اقدام بوروکراسی ممیزی را تشدید می کند.

آقای امینی می گوید، برای حل شدن مشکل کتاب در ایران جهان بینی دست اندرکاران و سیاست گذاران باید تغییر کند نه مراحل اداری مربوط به نشر کتاب.

به گفته آقای امینی تا در زمینه نشر کتاب به فرهنگ دگر اندیشان و آثار ادبی احترام گذاشته نشود هیچ تغییری در جهت بهبود اوضاع نشر ایجاد نخواهد شد.

این منتقد مسایل فرهنگی می گوید این کار فقط باعث می شود دستگاه کنترل کار نشر عریض و طویل تر شود.

به این ترتیب به نظر می رسد که با ایجاد اداره کتاب در شهرستانها راه ناشران شهرستانی کوتاه تر و از اتلاف وقت و انرژی آنها جلوگیری شود اما این اقدام طبعا مستلزم به کارگیری نیروی انسانی بیشتر و صرف بودجه بیشتر در عرصه ممیزی کتاب است.

منتقدان سیاست های نشر کتاب در ایران می گویند قانون ممیزی کتاب باید به گونه ای تغییر کند که کتابها را مانند مطبوعات بعد از انتشار بررسی کرد اما دولت همواره با این امر مخالف بوده است.

محسن پرویز معاون پیشین امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد در محافل فرهنگی و خبری دلیل این مخالفت را اینگونه عنوان کرده بود: "گاهی وقتها در یک کتاب فقط یک جمله خطاست و اگر بررسی کتاب بعد از انتشار باشد، قانونا باید آن را جمع کرد و دیگر خسارتی به ناشر داده نمیشود و تمام هزینههای ناشر از دست میرود."

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حالی خبر از ایجاد ادارات کتاب در شهرستانها می دهد که برخی نویسندگان و ناشران نسبت به وضعیت فعلی ممیزی در کتاب به شدت معترضند.

اتحادیه ناشران و کتابفروشان که مهم ترین نهاد صنفی نشر ایران است و اغلب ناشران بزرگ در آن عضویت دارند، بارها مخالفت خود را با ممیزی کتاب اعلام کرده و خواهان لغو ممیزی شده است.

لغو ممیزی پیش از چاپ در سال های گذشته همواره یکی از خواسته های ناشران بوده است.

در دولت محمد خاتمی تلاش هایی برای تغییر قوانین ممیزی صورت گرفت و حتی دو متن پیش نویس نیز برای قانونی شدن لغو ممیزی پیش از چاپ تدوین شد.

یکی از این پیش نویس ها توسط اتحادیه ناشران و کتابفروشان و با سرپرستی شیرین عبادی که نشر کانون را مدیریت می کرد، انجام شد و متن دیگر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شد که در نهایت متن تدوین شده در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به هیات وزیران ارجاع داده شد، اما ادامه کار در هیات دولت متوقف شد.